Thuốc lá và sản phẩm nicotine như vape, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang lan rộng nhanh chóng trong giới trẻ. Nhưng đằng sau vẻ hấp dẫn ấy là những tác hại tiềm ẩn nghiêm trọng mà nhiều người chưa từng nghĩ tới.
Thuốc lá truyền thống – Mối nguy hại không thể xem thường
Thuốc lá truyền thống từ lâu đã được y học chứng minh là nguyên nhân chính gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm. Khói thuốc chứa nicotine và hơn 7.000 hóa chất, trong đó nhiều chất là độc tố và chất gây ung thư.
Thuốc lá chứa nicotine gây nghiện cho người sử dụng
Những tác hại phổ biến bao gồm:
- Ung thư: phổi, miệng, thanh quản, thực quản
- Bệnh tim mạch: tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ
- Bệnh lý hô hấp: viêm phế quản mạn tính, suy giảm chức năng phổi
- Nguy cơ thai nhi: sinh non, nhẹ cân, rối loạn phát triển ở trẻ
Hút thuốc lá gây ung thư phổi
Sản phẩm nicotine mới: Vape, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng
Các sản phẩm nicotine mới được quảng cáo là an toàn hơn và hấp dẫn hơn thuốc lá truyền thống. Điểm nổi bật:
- Ít mùi khó chịu
- Hương vị đa dạng: trái cây, kẹo ngọt, socola
- Thiết kế hiện đại, tiện lợi, dễ mang theo
Thuốc lá điện tử đa dạng mẫu mã, hấp dẫn người sử dụng hơn thuốc lá truyền thống
Tuy nhiên, đây đều là sức hấp dẫn giả tạo, vì:
- Chưa có nghiên cứu dài hạn đầy đủ về tác hại lâu dài
- Nicotine vẫn gây nghiện, ảnh hưởng đến tim mạch và hệ thần kinh
- Các hóa chất trong tinh dầu vape và thuốc lá nung nóng có thể gây viêm phổi, tổn thương tế bào và tăng nguy cơ ung thư
Tinh dầu của thuốc lá điện tử chứa nicotine gây nghiện
Các hạt siêu mịn trong vape có thể xâm nhập sâu vào phổi. Từ đó, gây viêm nhiễm và rối loạn chức năng hô hấp.
Mùi vị của thuốc lá điện tử đa dạng, đang được bán tràn lan trên thị trường
Tác hại tiềm ẩn của nicotine đối với cơ thể
Các sản phẩm chứa nicotine, dù là vape hay thuốc lá nung nóng đều gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng. Bao gồm:
- Gây nghiện: tạo cảm giác thỏa mãn tức thì, khó từ bỏ
- Ảnh hưởng tim mạch: tăng nhịp tim, tăng huyết áp, làm mạch máu co thắt
- Tác động não bộ: đặc biệt ở người trẻ, giảm khả năng tập trung và học tập
- Nguy cơ thai nhi: phụ nữ mang thai dùng nicotine có thể sinh non, trẻ nhẹ cân, rối loạn phát triển
Hút thuốc lá điện tử có khả năng gây ung thư như thuốc lá truyền thống
Sự phổ biến của các sản phẩm nicotine mới khiến nhiều người chủ quan và tiêu thụ nhiều hơn. Điều này góp phần tăng nguy cơ đe dọa sức khỏe nghiêm trọng.
Nguy cơ đặc biệt với giới trẻ
Giới trẻ là nhóm dễ bị thu hút bởi vape và thuốc lá điện tử nhờ thiết kế hiện đại và hương vị hấp dẫn.
Thuốc lá điện tử đang được giới trẻ ưa chuộng hơn thuốc lá truyền thống
- Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ít nhất 15 triệu trẻ em từ 13 – 15 tuổi trên toàn thế giới sử dụng thuốc lá điện tử (e‑cigarettes). Thanh thiếu niên có khả năng sử dụng vape gấp khoảng 9 lần so với người lớn.
- Tại Việt Nam, tỷ lệ học sinh 13 – 15 tuổi sử dụng vape đã tăng từ 3,5% (2022) lên 8% (2023). Cho thấy sản phẩm nicotine mới đang âm thầm len lỏi vào đời sống giới trẻ.
- Trong nhóm 13 – 17 tuổi, khoảng 8,1% đã từng sử dụng thuốc lá điện tử hoặc thuốc lá nung nóng, và ở nhóm 15 – 24 tuổi, khoảng 7,3% ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP. HCM.
- Năm 2023, có hơn 1.200 ca nhập viện liên quan đến sản phẩm nicotine mới. Phản ánh mức độ tác hại đối với sức khỏe.
Thực trạng hút thuốc trong môi trường học đường đang phổ biến
Giải pháp hạn chế tác hại của thuốc lá và sản phẩm nicotine
Các chuyên gia y tế khẳng định: không có sản phẩm nicotine nào hoàn toàn an toàn. Do đó, việc thực hiện những biện pháp phòng ngừa là hết sức cần thiết.
Thuốc lá gây những tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe con người
Một số giải pháp được chuyên gia khuyến nghị:
- Người chưa hút thuốc không nên bắt đầu sử dụng sản phẩm nicotine
- Người muốn cai thuốc nên áp dụng liệu pháp thay thế nicotine, tư vấn y tế hoặc chương trình cai thuốc khoa học
- Nâng cao nhận thức giới trẻ về tác hại của thuốc lá và sản phẩm nicotine mới
- Quản lý quảng cáo và phân phối nghiêm ngặt các sản phẩm chứa nicotine
Nói không với thuốc lá truyền thống lẫn thuốc lá điện tử để bảo vệ sức khỏe cộng đồng
Lời kết
Các sản phẩm như vape, thuốc lá điện tử hay thuốc lá nung nóng thường được khoác lên mình vẻ ngoài bắt mắt với hương vị đa dạng, mùi thơm dễ chịu và thiết kế nhỏ gọn, thời trang. Tuy nhiên, đằng sau lớp vỏ hấp dẫn đó là nguy cơ lệ thuộc nicotine, tổn thương phổi, tim mạch và nhiều hệ lụy sức khỏe lâu dài.
Chỉ khi hiểu đúng và đầy đủ về tác hại, mỗi người mới có thể đưa ra lựa chọn tỉnh táo cho bản thân và gia đình. Lối sống không khói thuốc giúp giảm gánh nặng bệnh tật và chi phí y tế về lâu dài. Đừng để những lời quảng bá hào nhoáng che mờ lý trí – sức khỏe không thể đánh đổi. Bởi đó là tài sản giá trị nhất mà chúng ta cần gìn giữ mỗi ngày.
