Chất độc Xyanua là một chất độc cực mạnh, phản ứng nhanh vào cơ thể và dễ dàng gây tử vong. Dù chỉ một lượng nhỏ đưa vào cơ thể của bạn. Chất độc này tác động mạnh vào hệ hô hấp và thần kinh gây nhiễm độc cấp tính.
Chất độc Xyanua là gì?
Một chất độc tác dụng nhanh, có thể gây tử vong do cản trở khả năng sử dụng oxy của cơ thể. Nó có thể tồn tại dưới dạng khí hoặc chất lỏng không màu. Chẳng hạn như hydro xyanua (HCN) hoặc xyanogen clorua (CNCl). Xyanua cũng có thể ở dạng tinh thể rắn như natri xyanua (NaCN) hoặc kali xyanua (KCN).
Hàm lượng Xyanua thấp, có thể được tìm thấy trong tự nhiên và trong một số sản phẩm. Xyanua được giải phóng từ các chất tự nhiên trong một số loại thực phẩm và thực vật. Bao gồm cả hạt của một số loại trái cây thông thường. Một số vi khuẩn, nấm và tảo cũng có thể sản xuất xyanua. Ngoài ra, xyanua còn được tìm thấy trong khói thuốc lá và khí thải xe cộ.
Xyanua có thể gây tử vong và cản trở oxy trong cơ thể con người
Chất độc Xyanua có mùi gì?
Xyanua tồn tại dưới nhiều dạng hóa học khác nhau. Hydro xyanua là chất lỏng màu xanh nhạt hoặc không màu. Khi ở nhiệt độ phòng và trở thành khí không màu ở nhiệt độ cao hơn. Nó thường có mùi hạnh nhân đắng, nhưng không phải lúc nào cũng tỏa ra mùi. Và không phải ai cũng có thể phát hiện ra mùi này. Natri xyanua và kali xyanua là những loại bột màu trắng, có thể có mùi giống hạnh nhân đắng.
Ngoài ra, còn có các hóa chất khác gọi là xyanua có thể tạo ra xyanua. Xyanogen clorua là một loại khí hóa lỏng không màu, nặng hơn không khí và có mùi hăng. Mặc dù một số hợp chất xyanua có mùi đặc trưng. Nhưng mùi không phải là cách tốt để nhận biết sự hiện diện của xyanua. Một số người không thể ngửi thấy mùi xyanua, trong khi người khác có thể ngửi thấy mùi lạ.
Chất độc Xyanua được sử dụng như thế nào?
Hydro xyanua đã được sử dụng làm vũ khí hóa học, đặc biệt là trong Thế chiến I. Các hợp chất chứa xyanua cũng được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Ví như thuốc trừ sâu, thuốc khử trùng, sản xuất nhựa, mạ điện, phát triển quang học và khai thác mỏ.
Ngoài ra, các công ty sản xuất thuốc nhuộm cũng sử dụng xyanua. Một số quy trình công nghiệp như sản xuất sắt thép, công nghiệp hóa chất và xử lý nước thải có thể tạo ra xyanua.
Con người chúng ta cũng có thể tiếp xúc với lượng xyanua thấp trong cuộc sống hằng ngày. Từ các thực phẩm, thuốc lá và các nguồn thức ăn khác. Khi bạn hít thở khí xyanua vào người, có khả năng gây hại đến sức khỏe rất nhiều.
Xyanua có thể xuất hiện trong các thực phẩm và cuộc sống hằng ngày
Các triệu chứng khi ngộ độc Xyanua
Khi cơ thể tiếp xúc với xyanua ở mức độ cao, có thể xuất hiện sau vài giây đến vài phút. Một số dấu hiệu và triệu chứng của phơi nhiễm bao gồm:
- Yếu người, đờ đẫn
- Đau đầu, chóng mặt
- Buồn nôn, cảm giác đau bụng
- Nhịp tim đập nhanh hơn bình thường
- Thở nhanh hơn thường ngày
- Thở hổn hển và khó thở
- Mất ý thức, hôn mê
- Co giật
- Tim ngừng đập vài giây
Mức độ nghiêm trọng của chất độc Xyanua, sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn. Phụ thuộc vào con đường và thời gian tiếp xúc, liều lượng và dạng xyanua.
Các triệu chứng ngộ độc cơ thể co giật, buồn nôn, tim ngừng đập
Chất độc Xyanua hoạt động như thế nào?
Với liều lượng nhỏ, xyanua trong cơ thể có thể được chuyển hóa thành thiocyanate. Một chất ít gây hại hơn và được bài tiết qua nước tiểu. Ngoài ra, xyanua với lượng nhỏ cũng có thể kết hợp với một hóa chất khác để tạo thành vitamin B12. Giúp duy trì tế bào thần kinh và hồng cầu khỏe mạnh.
Với liều lượng lớn, khả năng chuyển hóa xyanua thành thiocyanate của cơ thể bị hạn chế. Lượng lớn xyanua ngăn cản tế bào sử dụng oxy, dẫn đến việc các tế bào này cuối cùng sẽ chết. Tim, hệ hô hấp và hệ thần kinh trung ương là những hệ thống dễ bị ngộ độc xyanua nhất.
Điều trị chất độc Xyanua ra sao?
Khi bạn ngộ độc, đầu tiên phải điều trị bằng thuốc giải độc đặc hiệu. Được chăm sóc y tế hỗ trợ tại bệnh viện hoặc bởi nhân viên cấp cứu đã được đào tạo. Điều quan trọng nhất là nạn nhân phải được điều trị y tế càng sớm càng tốt và phải được thở oxy.
Thuốc giải độc cho xyanua hữu ích nhất nếu được dùng ngay sau khi tiếp xúc. Hai loại thuốc giải độc thường được sử dụng là natri nitrit và natri thiosulfate. Những người có dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng cần được chăm sóc tích cực tại bệnh viện. Đặc biệt là những người đã hôn mê. Bất kỳ sự chậm trễ nào cũng có thể dẫn đến tử vong.
Khi bệnh nhân bị ngộ độc, bác sĩ sẽ cho sử dụng thuốc giải độc ngay lập tức
Kết luận
Chất độc Xyanua là một chất độc gây hại đến sức khỏe con người nghiêm trọng. Để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, phải có biện pháp kiểm soát chặt chẽ chất độc này. Ngoài ra, phải chia sẻ với mọi người về cách phòng chống ngộ độc xyanua trong cuộc sống.
