Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới (World Mental Health Day) được tổ chức vào ngày 10/10 hằng năm. Đây không chỉ là một mốc thời gian. Đó còn là ngày thế giới cùng nhìn lại sức khỏe tâm thần. Để nhắc rằng: Tổn thương tinh thần cũng cần được chữa lành như cơ thể.
Vì sao Ngày 10/10 là ngày quan trọng?
Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới (World Mental Health Day) được tổ chức hàng năm vào ngày 10 tháng 10. Nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về sức khỏe tâm thần, phá bỏ kỳ thị. Đồng thời, khuyến khích mọi người cùng hành động vì một thế giới khỏe – cả về thể chất lẫn tinh thần. Theo Mental Health Foundation, chủ đề năm 2025 là “Access to services – mental health in catastrophes and emergencies” (tiếp cận dịch vụ – sức khỏe tâm thần trong bối cảnh thiên tai và khẩn cấp).
Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới nâng cao nhận thức sức khỏe tâm thần của cộng đồng toàn cầu
Thế giới đang đối mặt đối mặt với nhiều xáo trộn. Thiên tai, biến đổi khí hậu, xung đột, khủng hoảng kinh tế xảy ra triền miên. Do đó, việc hỗ trợ sức khỏe tâm thần không chỉ là nhu cầu cá nhân. Mà đây đã trở thành nhiệm vụ xã hội chung. Việc hiểu, lên tiếng và hành động đúng đắn trong ngày 10/10 sẽ góp phần tạo ra sự lan tỏa tích cực.
Thiên tai không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn tổn thương về tinh thần của các nạn nhân
Vì sao thế giới cần quan tâm đến sức khỏe tâm thần hơn bao giờ hết?
Những năm gần đây, thế giới chứng kiến hàng loạt khủng hoảng:
- Thiên tai, biến đổi khí hậu cực đoan
- Xung đột, chiến tranh cục bộ
- Khủng hoảng kinh tế, thất nghiệp, áp lực cuộc sống hậu COVID
- Và cả những “cuộc chiến vô hình” trong lòng mỗi người – stress, lo âu, kiệt sức
Áp lực cuộc sống khiến nhiều người chịu tổn thương tinh thần nặng nề
Những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt, nhưng lại gặm nhấm con người từng ngày. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã nghiên cứu trên phạm vi toàn cầu và đưa ra ước tính. Cứ 4 người sẽ có 1 người trải qua một dạng rối loạn tâm thần nào đó trong đời. Tuy nhiên, chỉ 1/3 trong số họ được hỗ trợ đúng cách.
Điều đó cho thấy, chúng ta không chỉ cần nói về “sức khỏe tinh thần” – mà phải hành động để mọi người đều có cơ hội được chăm sóc tinh thần bình đẳng.
Chủ đề 2025: “Access to Services” – Cánh cửa cho những tâm hồn cần được lắng nghe
Không ai phải chịu đựng trong im lặng
Tưởng tượng một người vừa trải qua thiên tai, mất người thân, hoặc mất việc làm. Họ cần được giúp đỡ y tế, nhưng cũng cần ai đó lắng nghe. Tuy nhiên, ở nhiều nơi, dịch vụ chăm sóc tâm thần gần như không tồn tại – hoặc bị xem nhẹ.
Chủ đề năm 2025 hướng đến việc xây dựng mạng lưới tiếp cận dễ dàng hơn:
- Dịch vụ tư vấn tâm lý công cộng
- Các nhóm hỗ trợ cộng đồng
- Hotline khẩn cấp và tư vấn trực tuyến
- Chương trình hỗ trợ tại trường học, doanh nghiệp, bệnh viện
Khi dịch vụ tiếp cận được nhiều người hơn, sức khỏe tinh thần sẽ không còn là đặc quyền – mà trở thành quyền cơ bản.
Công bằng trong chăm sóc tinh thần
Ở các khu vực chịu thiên tai, vùng sâu vùng xa hoặc nhóm yếu thế, việc được điều trị tâm lý gần như là điều xa xỉ. “Access to services” không chỉ là câu chuyện của y tế, mà còn là công bằng xã hội – vì mỗi người đều xứng đáng được quan tâm, lắng nghe và hỗ trợ.
Mỗi người đều có quyền được quan tâm và lắng nghe và hỗ trợ
Những con số đáng chú ý (ước tính quốc tế)
-
Khoảng 1/4 dân số thế giới sẽ trải qua một dạng rối loạn tâm thần trong đời.
-
Hơn 280 triệu người đang sống chung với trầm cảm – nguyên nhân hàng đầu gây mất năng suất lao động toàn cầu.
-
Sau khủng hoảng hoặc thiên tai, tỷ lệ lo âu và trầm cảm tăng 30–50%, đặc biệt ở phụ nữ và trẻ em.
-
Ở nhiều quốc gia thu nhập thấp, hơn 75% người gặp vấn đề tâm thần không được tiếp cận điều trị.
-
Thời gian chờ trung bình để gặp chuyên gia tâm lý có thể kéo dài từ 3 đến 6 tháng tại các vùng nông thôn.
-
70% người gặp vấn đề tâm lý không tìm kiếm hỗ trợ do kỳ thị, sợ phán xét hoặc chi phí cao.
Những con số này cho thấy: việc chăm sóc sức khỏe tâm thần không chỉ là trách nhiệm của ngành y tế – mà cần sự chung tay của cộng đồng, doanh nghiệp và từng cá nhân để mở rộng cánh cửa “Access to Services” cho mọi người.
“Chúng ta nên cùng làm gì?”
Hưởng ứng Ngày Sức khỏe tâm thần Thế giới 10/10/2025, mỗi tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân đều có thể đóng góp theo cách riêng của mình. Dưới đây là các ý tưởng hành động thiết thực:
Với cá nhân
- Dành ít nhất 10 phút mỗi ngày để nghe chính mình – không điện thoại, không áp lực.
- Khi thấy ai đó buồn bã, thay vì khuyên “Đừng nghĩ nữa”, hãy nói: “Tôi ở đây, nếu bạn muốn chia sẻ.”
- Chủ động tìm kiếm hỗ trợ nếu bạn cảm thấy stress, mất ngủ, lo âu kéo dài – điều đó không có gì xấu hổ.
Mỗi cá nhân nên dành 1 khoảng thời gian để lắng nghe tiếng nói bản thân
Trong tổ chức/doanh nghiệp, nơi làm việc
Tổ chức Hội thảo/ Tọa đàm nội bộ về sức khỏe tâm thần
Mời chuyên gia (nhà tâm lý, bác sĩ tâm thần) hoặc người có trải nghiệm thực tế để chia sẻ, tương tác.
“Tea & Talk” – Cà phê & trò chuyện tâm tình
Đây là mô hình đơn giản: tập hợp nhân viên, cán bộ vào buổi trà/cà phê, để mọi người có dịp nói chuyện, lắng nghe nhau. Mental Health Foundation khuyến khích nên áp dụng mô hình này trong ngày 10/10.
Trò chuyện là cách giúp giảm áp lực trong cuộc sống
Chính sách “nghỉ để chăm sóc tinh thần”
Cho phép nhân viên nghỉ nửa ngày hoặc một ngày. Để chăm sóc bản thân, thư giãn tinh thần mà không bị áp lực công việc.
Đào tạo “người bạn tâm lý” (peer supporter)
Tại các phòng ban, có người được đào tạo cơ bản để lắng nghe, phát hiện dấu hiệu nguy cơ và hỗ trợ đồng nghiệp tiếp cận chuyên môn khi cần.
Lắng nghe nhau để cùng sẻ chia và thấu hiểu
Lan tỏa nội dung nhận thức
Sử dụng poster, infographic, bài viết ngắn chia sẻ trên bảng tin nội bộ. Hoặc mạng xã hội doanh nghiệp, nhằm truyền thông về tầm quan trọng của sức khỏe tâm thần.
Ở cấp độ cộng đồng
Chia sẻ thông điệp mạnh mẽ, cá nhân hóa
Viết câu chuyện, chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ về sức khỏe tâm thần trên mạng xã hội với hashtag.
#WorldMentalHealthDay, #MentalHealthForAll
Hoặc hashtag tiếng Việt tương ứng như: #SứcKhỏeTâmThần, #10Tháng10.
Chung tay xây dựng một thế giới không còn áp lực tâm thần
Tổ chức hoạt động cộng đồng
- Buổi tọa đàm, hội thảo nhỏ về phòng ngừa stress, quản lý cảm xúc.
- Chương trình “đi bộ, chạy bộ vì tinh thần khỏe mạnh”
- Nhóm hỗ trợ tâm lý nhỏ (offline hoặc online). Dành cho đối tượng như sinh viên, người lao động, người lớn tuổi
Tương tác – lắng nghe
Kiên nhẫn tìm hiểu bạn bè, người thân. Khi họ muốn tâm sự, hãy dành thời gian. Đôi khi chỉ cần nghe và cho thấy bạn luôn đồng hành cùng họ.
Giáo dục & truyền thông
Đưa kiến thức về sức khỏe tâm thần vào trường học, lớp học – mời chuyên gia đến chia sẻ. In tờ rơi, infographic đơn giản về “5 cách giúp giảm stress”, “khi nào nên tìm kiếm hỗ trợ chuyên môn”.
Ủng hộ và kết nối với tổ chức chuyên môn
Quyên góp, làm việc tình nguyện, hoặc hợp tác với tổ chức tâm thần để giúp lan tỏa thông điệp, phát triển dịch vụ.
Lời kết
Một người có tinh thần khỏe mạnh sẽ lan tỏa năng lượng tích cực cho cả tập thể.
Một tập thể lành mạnh về tâm lý sẽ góp phần tạo nên xã hội hạnh phúc, nhân văn.
Chăm sóc sức khỏe tâm thần không phải là điều xa xỉ. Đó là một phần thiết yếu của phát triển bền vững. Giống như cơ thể cần dinh dưỡng, tâm trí cũng cần được nghỉ ngơi và yêu thương.
