Tìm hiểu bí quyết hồi phục sau phẫu thuật thoát vị đĩa đệm hiệu quả. Từ chăm sóc vết mổ, dinh dưỡng đến bài tập phục hồi chức năng chuẩn y khoa nhé.
Giai đoạn hồi phục sau phẫu thuật thoát vị đĩa đệm
Hồi phục sau phẫu thuật đòi hỏi sự kiên nhẫn và tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ. Dưới đây là các cột mốc quan trọng trong quy trình điều trị:
24-48 giờ đầu: Nghỉ ngơi tuyệt đối
Ngay sau phẫu thuật, bệnh nhân cần nằm nghỉ tại bệnh viện điều trị thoát vị hiệu quả để cơ thể ổn định.
- Kiểm soát cơn đau: Dùng thuốc giảm đau theo chỉ định bác sĩ.
- Chăm sóc vết mổ: Giữ vết mổ sạch, khô, tránh nhiễm trùng.
- Lưu ý: Không tự ý di chuyển hay thay đổi tư thế đột ngột để tránh tổn thương vùng cột sống vừa phẫu thuật.
Sau phẫu thuật, cần được nghỉ ngơi hoàn toàn và được bác sĩ theo dõi sức khỏe
Tuần 1-2: Vận động cơ thể nhẹ nhàng
Sau vài ngày, bệnh nhân có thể bắt đầu tập ngồi dậy hoặc đi lại nhẹ nhàng. Dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, bệnh nhân không tự ý di chuyển.
- Tư thế đúng: Ngồi thẳng lưng, tránh gù lưng hoặc cúi người.
- Hỗ trợ: Sử dụng đai lưng y khoa khi di chuyển để giảm áp lực lên cột sống.
- Mục tiêu: Khôi phục khả năng vận động cơ bản, giảm cứng cơ.
Tuần 3-6: Phục hồi chức năng
Đây là giai đoạn quan trọng trong điều trị thoát vị đĩa đệm để tăng cường sức mạnh vùng lưng.
- Bài tập nhẹ: Bắt đầu các bài tập phục hồi chức năng như kéo giãn cột sống hoặc đi bộ ngắn.
- Tăng vận động: Dần dần thực hiện các động tác xoay nhẹ vùng thắt lưng. Theo hướng dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu.
- Lưu ý: Tránh các động tác gây áp lực mạnh lên cột sống.
Thực hiện các bài tập phục hồi chức năng như kéo giãn cột sống và đi bộ ngắn
Sau 6 Tuần: Tái hòa nhập sinh hoạt
Sau khi phẫu thuật điều trị thoát vị đĩa đệm, bệnh nhân có thể quay lại các hoạt động thường ngày. Nhưng vẫn cần cẩn thận trong lúc di chuyển.
- Tăng cường sinh hoạt: Thực hiện các công việc nhẹ, tránh khiêng vác nặng.
- Tái khám định kỳ: Chụp MRI hoặc kiểm tra theo lịch hẹn để đánh giá tiến trình hồi phục.
- Mục tiêu: Đảm bảo cột sống ổn định, ngăn ngừa nguy cơ tái phát.
Lưu ý quan trọng sau phẫu thuật thoát vị đĩa đệm
Để tối ưu hóa kết quả của phẫu thuật thoát vị đĩa đệm, bệnh nhân cần chú ý các yếu tố sau:
Vận động đúng cách
- Tránh tư thế sai: Không cúi gập người đột ngột, không xoay người mạnh khi đứng.
- Hạn chế tải trọng: Không mang vác vật nặng trên 5kg trong 3 tháng đầu sau mổ.
- Hỗ trợ: Sử dụng đai lưng khi cần di chuyển xa hoặc làm việc nhẹ để bảo vệ cột sống.
Sau phẫu thuật, di chuyển đúng tư thế và không mang vác vật nặng trên 5kg
Dinh dưỡng hỗ trợ phục hồi
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong quy trình phẫu thuật thoát vị đĩa đệm.
- Bổ sung dưỡng chất: Tăng thực phẩm giàu canxi (sữa, cá hồi), collagen (nước hầm xương) và vitamin D (trứng, ánh nắng sáng).
- Hạn chế thực phẩm gây hại: Tránh đồ chiên rán, thực phẩm nhiều đường, nước ngọt có gas. Để giảm tình trạng viêm sau phẫu thuật.
- Uống đủ nước: 2-3 lít nước mỗi ngày để hỗ trợ tái tạo mô và giảm căng cơ.
Tái khám và theo dõi
- Kiểm tra vết mổ: Báo ngay cho bác sĩ nếu vết mổ sưng, đỏ, chảy dịch hoặc có mùi lạ.
- Tuân thủ lịch khám: Thực hiện các xét nghiệm hoặc chụp MRI theo chỉ định để đánh giá cột sống.
- Liên hệ bác sĩ: Thông báo ngay nếu xuất hiện đau dữ dội, tê bì chân hoặc dấu hiệu bất thường.
Tái khám theo lịch hẹn và nếu gặp các tình trạng bất thường phải báo ngay với bác sĩ
Bài tập hỗ trợ phục hồi cột sống
Điều trị thoát vị đĩa đệm không thể thiếu các bài tập phục hồi chức năng. Dưới đây là một số gợi ý:
1. Kéo giãn nhẹ nhàng hai bên (Side Stretch – Level 1)
Cách thực hiện:
- Ngồi thẳng lưng trên ghế hoặc thảm tập, hai chân đặt vững
- Từ từ nghiêng thân người sang phải, tay phải trượt xuống đùi hoặc bám vào thành ghế
- Giữ tư thế 5–7 giây, sau đó đổi bên
- Lặp lại 10 lần mỗi bên
Tác dụng: Bài tập này giúp giãn cơ hai bên cột sống lưng dưới và thắt lưng. Cải thiện độ mềm dẻo, giảm cảm giác co cứng vùng mổ.
Lưu ý:
- Không nghiêng quá sâu gây kéo căng quá mức
- Giữ hơi thở đều, không nín thở khi nghiêng
2. Tập thở bụng sâu (Abdominal Breathing)
Cách thực hiện:
- Nằm ngửa trên giường cứng hoặc thảm tập
- Đặt 1 tay lên bụng dưới, 1 tay lên ngực
- Hít sâu bằng mũi để bụng phình lên, giữ 2 giây, thở ra chậm bằng miệng
- Thực hiện 15–20 lần, 2–3 lần mỗi ngày
Hít sâu bằng mũi để bụng phình lên, giữ 2 giây, thở ra chậm bằng miệng
Tác dụng:
- Tăng lưu thông máu vùng bụng và cột sống, thư giãn hệ thần kinh
- Kích hoạt cơ bụng ngang (transverse abdominis). Nhóm cơ lõi quan trọng giúp giảm tải cho cột sống
Lưu ý:
- Bài tập nên thực hiện mỗi sáng sau thức dậy và trước khi ngủ để đạt hiệu quả thư giãn tối ưu
- Không dùng lực ép bụng mạnh nếu mới mổ <10 ngày
3. Tập cơ lõi nhẹ với plank thấp (Modified Plank – Elbow Plank)
Cách thực hiện:
- Chống khuỷu tay và gối xuống thảm
- Giữ lưng – hông – đầu thẳng hàng, không võng lưng
- Gồng cơ bụng, giữ trong 20–30 giây, nghỉ 10 giây, lặp lại 3 hiệp
Tác dụng:
- Tăng sức mạnh cho cơ bụng sâu, cơ lưng dưới và cơ chéo bụng
- Cải thiện khả năng giữ thăng bằng và ổn định cột sống, đặc biệt là vùng thắt lưng
Lưu ý:
- Nếu mới mổ, chỉ nên bắt đầu sau 3–4 tuần và có sự theo dõi của chuyên viên phục hồi chức năng
- Không tập khi đang đau nhiều, tê lan hoặc chóng mặt.
Vì sao cần lựa chọn bài tập phục hồi phù hợp?
Sau phẫu thuật, cấu trúc đĩa đệm đã bị can thiệp nên khả năng đàn hồi, phân tán lực của cột sống suy giảm rõ rệt. Nếu thực hiện các động tác sai tư thế hoặc dùng lực quá mạnh, phần mô sợi và dây chằng chưa hồi phục. Sẽ bị kéo giãn hoặc tổn thương lại, dẫn đến:
- Tái thoát vị đĩa đệm
- Lệch cột sống
- Viêm rễ thần kinh trở lại
- Đau tái phát kéo dài
Việc lựa chọn bài tập phải dựa trên giai đoạn hồi phục và thể trạng cá nhân. Không nên “copy” bài tập của người khác.
Lựa chọn bài tập phải dựa trên giai đoạn hồi phục và thể trạng cá nhân mỗi người
Một số bài tập cần tránh sau mổ thoát vị đĩa đệm
| KHÔNG NÊN THỰC HIỆN | LÝ DO NGUY HIỂM |
|---|---|
| Gập bụng, chống đẩy, nâng tạ | Tăng áp lực lên đĩa đệm thắt lưng – gây tái chèn ép thần kinh |
| Bài nhảy cao, chạy bền, đá cầu, tennis | Cột sống chịu lực dồn dập → dễ lệch cột sống và chấn thương mô mềm |
| Yoga nâng chân quá cao hoặc gập người sâu | Kéo căng cột sống thắt lưng quá mức, ảnh hưởng vùng mổ |
| Bơi bướm, bơi ếch mạnh | Tăng áp lực xoay vùng thắt lưng, không thích hợp trong 6–8 tuần đầu tiên |
Không phải cứ tập là tốt. Sau mổ, cột sống như một công trình vừa sửa chữa nếu bạn tác động sai cách, nó dễ hỏng hơn ban đầu. Hãy nắm rõ tình trạng tổn thương của mình và tập luyện theo phác đồ cá nhân hóa. Kết hợp với vật lý trị liệu chuyên sâu để phục hồi an toàn, bền vững.
Cảnh báo biến chứng nếu không chăm sóc đúng cách
Nếu không tuân thủ hướng dẫn sau phẫu thuật thoát vị đĩa đệm. Bệnh nhân có nguy cơ gặp các biến chứng như:
- Tái thoát vị: Do vận động sai tư thế hoặc tải trọng nặng.
- Nhiễm trùng vết mổ: Do vệ sinh kém hoặc không theo dõi kỹ.
- Đau kéo dài: Đau thắt lưng hoặc lan xuống chân nếu không tập phục hồi đúng cách.
- Viêm rễ thần kinh: Gây tê bì, yếu cơ nếu cột sống không được chăm sóc tốt.
Vì vậy, việc chăm sóc cẩn thận và tham gia vật lý trị liệu tại bệnh viện điều trị thoát vị hiệu quả. Chính là yếu tố then chốt để ngăn ngừa biến chứng.
Nếu không tuân thủ hướng dẫn sau phẫu thuật có thể xảy ra các biến chứng
Lợi ích chăm sóc đúng cách sau phẫu thuật thoát vị đĩa đệm
Khi tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn sau phẫu thuật bệnh nhân có thể:
- Giảm đau hiệu quả: Cải thiện rõ rệt cơn đau lưng và chân sau 4-6 tuần.
- Khôi phục vận động: Quay lại sinh hoạt bình thường mà không lo tái phát.
- Tăng chất lượng sống: Tự tin tham gia các hoạt động hàng ngày, cải thiện sức khỏe tổng thể.
Các quy trình điều trị tại cơ sở, bệnh viện uy tín không chỉ dừng lại ở phẫu thuật. Mà còn bao gồm hướng dẫn chi tiết để bệnh nhân đạt kết quả lâu dài.
Biến chứng nguy hiểm – Đừng để đến khi quá muộn!
Thoái vị đĩa đệm không chỉ gây đau nhức thông thường. Nếu chủ quan, không điều trị đúng cách và kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành những biến chứng nguy hiểm:
- Mất dần khả năng vận động: Các đốt sống bị tổn thương ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đi lại, sinh hoạt hàng ngày.
- Teo cơ, liệt chi: Khi dây thần kinh bị chèn ép quá lâu, người bệnh có thể mất cảm giác, yếu cơ, thậm chí bại liệt.
- Rối loạn đại – tiểu tiện: Biểu hiện rõ khi đĩa đệm chèn ép vào tủy sống vùng thắt lưng, gây mất kiểm soát tiểu tiện.
Đừng để thoái hóa đĩa đệm “cướp” đi chất lượng cuộc sống của bạn!
Can thiệp sớm – Hiệu quả lâu dài
Tại Bệnh viện JW chúng tôi áp dụng các phương pháp điều trị hiện đại, cá nhân hóa phác đồ cho từng bệnh nhân. Nhờ đó, giảm nhanh đau nhức – phòng ngừa biến chứng – phục hồi vận động hiệu quả
Lời kết
Thành công của điều trị bệnh lý còn phụ thuộc lớn vào cách bạn chăm sóc sau mổ. Từ nghỉ ngơi đúng cách, dinh dưỡng khoa học, đến các bài tập phục hồi. Mỗi bước đều góp phần giảm nguy cơ tái phát và giúp bạn sớm trở lại cuộc sống bình thường.
Nếu bạn hoặc người thân đang gặp vấn đề về xương khớp nhức mỏi. Hãy liên hệ với chúng tôi qua số HOTLINE:09.6868.1111 hoặc đăng ký để được tư vấn chi tiết nhé!
