Rối loạn tiêu hóa ở trẻ là vấn đề phổ biến, gây tiêu chảy, táo bón, đau bụng. Tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu, cách xử lý và phòng tránh để tăng sức đề kháng cho trẻ.
Rối loạn tiêu hóa ở trẻ thế nào?
Bệnh lý được xem là tình trạng hệ tiêu hóa hoạt động bất thường. Gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, táo bón, nôn trớ hoặc đầy hơi. Đây là vấn đề phổ biến ở trẻ em, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới 6 tuổi. Do hệ tiêu hóa còn non yếu, chưa phát triển hoàn thiện.
Bệnh lý có thể là hiện tượng sinh lý tạm thời, nhưng nếu kéo dài trẻ có nguy cơ suy dinh dưỡng. Suy giảm miễn dịch và chậm phát triển. Nhận biết và xử lý kịp thời là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe đường ruột và sự phát triển toàn diện của trẻ.
Hệ tiêu hóa bất thường gây ra đau bụng, tiêu chảy, táo bón, đầy hơi đối với trẻ
Nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ em
Bệnh lý xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm cả yếu tố bên trong và bên ngoài:
- Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện: Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, dạ dày còn nhỏ, cơ quan hoạt động chưa đồng bộ. Dễ dẫn đến nôn trớ, đầy hơi hoặc tiêu chảy.
- Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột: Sử dụng kháng sinh hoặc nhiễm khuẩn làm giảm lợi khuẩn. Gây loạn khuẩn đường ruột, dẫn đến tiêu chảy hoặc táo bón.
- Chế độ ăn uống không phù hợp: Thức ăn không vệ sinh, dị ứng thực phẩm (sữa bò, hải sản). Hoặc ăn quá nhiều đường, chất béo khiến hệ tiêu hóa quá tải.
- Nhiễm khuẩn, virus: Vi khuẩn (E. coli, Shigella), virus (Rotavirus) hoặc ký sinh trùng từ thực phẩm, nước bẩn. Đây là nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy cấp.
- Môi trường sống: Tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc lá hoặc vệ sinh kém làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn đường ruột.
- Bệnh lý tiêu hóa: Các bệnh như viêm dạ dày, viêm đại tràng, trào ngược dạ dày thực quản hoặc lồng ruột cũng gây rối loạn tiêu hóa.
Chế độ ăn uống không phù hợp, nhiễm khuẩn, đường tiêu hóa ở trẻ chưa hoàn thiện
Triệu chứng rối loạn tiêu hóa thường gặp
Bệnh lý phổ biến rất đa dạng, phụ thuộc vào độ tuổi và nguyên nhân:
- Đau bụng: Trẻ quấy khóc, co chân lên bụng, mặt đỏ hoặc tái, đặc biệt sau khi ăn. Đau bụng có thể do đầy hơi, táo bón hoặc lồng ruột.
- Tiêu chảy: Trẻ đi ngoài phân lỏng trên 3 lần/ngày, có thể kèm nhầy, máu hoặc mùi hôi. Tiêu chảy kéo dài gây mất nước, nguy hiểm nếu không xử lý kịp thời.
- Táo bón: Trẻ đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần, phân cứng, khô, gây đau khi đại tiện. Táo bón kéo dài có thể dẫn đến nứt hậu môn.
- Nôn trớ: Thường gặp ở trẻ sơ sinh, nhưng nếu nôn liên tục, kèm bụng chướng. Có thể là dấu hiệu bệnh lý như tắc ruột.
- Đầy hơi, khó tiêu: Trẻ biếng ăn, bụng chướng, ợ hơi hoặc xì hơi nhiều, đặc biệt sau khi bú hoặc ăn dặm.
- Suy dinh dưỡng, chậm tăng cân: Rối loạn tiêu hóa kéo dài khiến trẻ kém hấp thu dưỡng chất, ảnh hưởng đến sự phát triển.
Triệu chứng đau bụng, tiêu chảy, đầy hơi, khó tiêu, suy dinh dưỡng kéo dài liên tục
Các bệnh đường tiêu hóa hay gặp
Một số bệnh lý tiêu hóa phổ biến ở trẻ em bao gồm:
- Tiêu chảy cấp: Do nhiễm virus (Rotavirus), vi khuẩn hoặc ký sinh trùng, gây mất nước nghiêm trọng nếu không bù kịp thời.
- Táo bón mạn tính: Do chế độ ăn thiếu chất xơ, ít uống nước hoặc thói quen nhịn đại tiện.
- Trào ngược dạ dày thực quản: Dịch dạ dày trào ngược lên thực quản, gây nôn trớ, khó chịu, thường gặp ở trẻ dưới 1 tuổi.
- Viêm đại tràng, viêm dạ dày: Gây đau bụng, tiêu chảy hoặc đi ngoài ra máu, cần điều trị triệt để.
- Loạn khuẩn đường ruột: Mất cân bằng vi khuẩn có lợi, dẫn đến tiêu chảy, đầy hơi hoặc táo bón.
Những bệnh lý này nếu không được xử lý đúng cách có thể gây biến chứng nghiêm trọng.
Phòng tránh rối loạn tiêu hóa cho trẻ
Để tăng sức đề kháng hệ tiêu hóa và phòng bệnh tiêu hóa cho trẻ, phụ huynh cần:
- Chế độ ăn uống khoa học: Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu để cung cấp kháng thể tự nhiên. Khi ăn dặm, chọn thực phẩm sạch, nấu chín, giàu chất xơ và vitamin. Hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, đường.
- Vệ sinh an toàn thực phẩm: Rửa tay trước khi ăn, vệ sinh bình sữa, dụng cụ ăn uống. Đảm bảo nguồn nước sạch, thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng.
- Bổ sung lợi khuẩn: Sử dụng men vi sinh theo chỉ định bác sĩ để cân bằng hệ vi sinh đường ruột, đặc biệt sau khi dùng kháng sinh.
- Tiêm phòng đầy đủ: Vaccine phòng Rotavirus và các bệnh nhiễm khuẩn giúp giảm nguy cơ tiêu chảy cấp.
- Giữ môi trường sống sạch sẽ: Tránh khói bụi, khói thuốc lá. Vệ sinh đồ chơi, không gian sống của trẻ thường xuyên.
- Tăng cường vận động: Khuyến khích trẻ vận động để kích thích nhu động ruột, giảm táo bón.
Lựa chọn thực phẩm sạch, nấu chín, giàu chất xơ và vitamin nấu ăn cho trẻ
Phải làm gì khi hệ tiêu hóa của trẻ có dấu hiệu bất thường?
Khi trẻ có dấu hiệu bệnh lý đường ruột, phụ huynh cần bình tĩnh và xử lý đúng cách:
- Bù nước và điện giải: Nếu trẻ tiêu chảy, cho uống dung dịch oresol theo hướng dẫn bác sĩ để bù nước. Trẻ bú mẹ nên tăng cữ bú.
- Điều chỉnh chế độ ăn: Cho trẻ ăn thức ăn mềm, dễ tiêu như cháo, súp. Tránh thực phẩm cay, dầu mỡ hoặc sữa công thức nếu trẻ dị ứng.
- Massage bụng nhẹ nhàng: Giúp giảm đầy hơi, kích thích nhu động ruột. Đặt trẻ nằm sấp trên đầu gối và xoa lưng để giảm áp lực bụng.
- Theo dõi triệu chứng: Ghi lại tần suất tiêu chảy, táo bón, nôn trớ và các dấu hiệu kèm theo như sốt, quấy khóc để báo cáo bác sĩ.
Khi nào cần đưa trẻ đi khám tiêu hóa?
Phụ huynh cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay nếu trẻ có các dấu hiệu sau:
- Tiêu chảy kéo dài trên 2 ngày, phân có máu hoặc nhầy.
- Táo bón lâu ngày, đi ngoài đau, có máu.
- Nôn trớ liên tục, bụng chướng, không đi tiêu trong 48 giờ.
- Trẻ sốt cao, mệt mỏi, bỏ ăn, có dấu hiệu mất nước (môi khô, khóc không ra nước mắt).
- Trẻ chậm tăng cân, suy dinh dưỡng.
Bệnh viện JW là một trong những cơ sở y tế uy tín điều trị rối loạn tiêu hóa. Cung cấp dịch vụ khám và điều trị các bệnh tiêu hóa ở trẻ em. Với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và trang thiết bị đạt chuẩn y khoa. Phụ huynh có thể liên hệ JW để được tư vấn và đặt lịch khám kịp thời.
Khi trẻ bị tiêu chảy kéo dài, sốt cao, mệt mỏi nên đưa trẻ đến ngay bệnh viện
Lời kết
Rối loạn tiêu hóa ở trẻ là vấn đề phổ biến nhưng có thể phòng tránh và xử lý hiệu quả nếu phụ huynh hiểu rõ nguyên nhân và dấu hiệu. Từ việc xây dựng chế độ ăn uống khoa học, giữ vệ sinh đến việc đưa trẻ đi khám kịp thời. Liên hệ với chúng tôi qua số HOTLINE: 09.6868.1111 để đặt lịch thăm khám trực tiếp nhé!
